Pire Deneyi (Öğrenilmiş Çaresizlik)
Öğrenilmiş acizlik üzerine birçok deney yapılmıştır.
Balıklar, Maymunlar ve hatta Pireler üzerine.
Bunlardan biri şöyledir;
Bilim adamları pireleri 20 cm yüksekliğinde cam bir kabın içine yerleştirirler ve üstüne bir cam tabaka koyarlar. Sonra cam kabı alttan ısıtmaya başlarlar. Isınan pirelerin canı yandığı için sıçramaya başlarlar, normalde 40-50 cm sıçrayabilen pireler her defasında 20 cm yüksekteki cam tabakaya çarpıp geri düşerler.
Kabın tabanı sıcak olduğu için düştükçe yanan pireler yeniden sıçrarlar ve kabın üstündeki cama çarpıp düşerler.
Makul bir süre sonra, pireler 20 cm yüksekteki tavana çarpmamak için, atıyorum, 19 cm sıçramak gibi bir çözüm geliştirirler. Artık tavana çarpmadan sıçrayabiliyorlar.
Kap ısıtıldıkça pirelerin sıçradıkları ancak hiç birinin tavana çarpmadıkları görüldükten sonra, bilim adamları üstteki cam tabakayı kaldırırlar ve tekrar alttan ısıtmaya başlarlar.
Ne var ki pireler deneyden önce 40-50 cm sıçrayabiliyorlarken, şimdi sadece 19 cm. sıçrıyor ve üstü açık olduğu halde hiç biri cehennem sıcaklığındaki kaptan kurtulamıyorlardır.
|